ASELSAN’dan Kuantum Bilgisayar Hamlesi: Nedir?
Türkiye’nin ilk Kuantum Bilgisayarı, ASELSAN ile TOBB ETÜ iş birliğiyle geliştirildi ve bugün faaliyete alındı. Peki, Kuantum Bilgisayar nedir ve ne işe yarayacak?
Savunma sanayiinden veri güvenliğine ve simülasyonlara kadar birçok alanda kullanılacak Türkiye’nin ilk Kuantum Bilgisayarı, bugün itibariyle kullanıma alındı. TOBB ETÜ ile birlikte 2010 yılından bu yana Kuantum Bilgisayar alanında çalışmalar sürdüren ASELSAN, Türkiye’nin bu alanda dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer almasına katkı sağlamayı hedefliyor.
Yarı iletken ve bilgisayar teknolojilerindeki gelişmelerle her geçen gün daha güçlü bilgisayarlar üretilse de birçok karmaşık problemin çözümü için hala mevcut sistemlerin binlerce yıl hesaplama yapması gerekiyor. Kuantum fiziğinin özelliklerinden yararlanılarak geliştirilen kuantum bilgisayarlar, bu sorunların çözümünde devrim yaratma potansiyeli taşıyor.
Büyük Veri Analizi Yapılacak
Klasik bilgisayarların “0” ve “1” olarak ifade edilen bit değerlerine karşın, kuantum bilgisayarlar belli olasılıklarla hem “0” hem de “1” değerini aynı anda barındırabilen kübitler kullanıyor. Bu özellik, çoklu hesaplamaların eş zamanlı gerçekleştirilmesine olanak tanıyarak kuantum bilgisayarları büyük veri analizi, yapay zeka, şifre çözümleme, optimizasyon, malzeme bilimi ve biyoteknoloji gibi alanlarda klasik bilgisayarlardan çok daha üstün hale getiriyor.
Kuantum bilgisayar çalışmaları 1990’lı yıllarda başlamış olsa da genel amaçlı problemleri çözebilecek evrensel kuantum bilgisayarların hayata geçirilmesi için daha uzun bir yol var. Mevcut kuantum bilgisayar prototiplerinde atom altı parçacıklar – elektronlar, fotonlar, iyonlar – kullanılıyor. Bu parçacıkların süper iletken hale getirilebilmesi için mutlak sıfır (-273°C) gibi aşırı düşük sıcaklıklara soğutulması gerekiyor. Bu durum, kuantum bilgisayarların büyüklüğünü ve enerji gereksinimini artırıyor.
Kuantum bilgisayarlar, temel olarak iki kategoriye ayrılıyor: Analog (tavlama) kuantum bilgisayarlar ve sayısal (kuantum kapısı tabanlı) kuantum bilgisayarlar. Analog kuantum bilgisayarlar, özellikle optimizasyon problemlerinde kullanılıyor ve 5000 kübite kadar ulaşmış durumda. Ancak kullanım alanlarının sınırlı olması nedeniyle bu sistemler evrensel çözümler sunmuyor. Sayısal kuantum bilgisayarlar ise çok daha geniş bir uygulama yelpazesine hitap ediyor, ancak şu anda sadece 50-60 kübit kapasitesine ulaşabildiler. Şifreleme algoritmalarını kırmak için gereken 100 bin kübit kapasitesine ulaşmanın ise en az 5 yıl süreceği öngörülüyor.
Hibrit Model Geliştiriliyor
Kuantum bilgisayarların bu iki yöntemden hangisinde gelişeceği henüz kesinleşmemiş olsa da, bu teknoloji klasik bilgisayarların yerini tamamen alamayacak gibi görünüyor. Bunun yerine, klasik ve kuantum bilgisayarların hibrit olarak birlikte çalışacağı bir sistem öne çıkıyor. Hibrit modellerde, veri ön işleme klasik bilgisayarlarla yapılırken, karmaşık hesaplama süreçleri kuantum bilgisayarlara bırakılıyor. Bu yaklaşımın avantajları giderek daha geniş kabul görüyor.
Kuantum bilgisayarlarla uyumlu algoritmaların ve uygulamaların geliştirilmesi de en az fiziksel kuantum bilgisayarların inşası kadar kritik. Bu alanda liderlik eden ülkeler ve şirketler, teknolojide önemli bir üstünlük sağlayacak. ASELSAN, kuantum bilgisayarların askeri ve sivil kritik alanlarda kullanımına yönelik algoritma ve uygulamalar geliştirmeye devam ediyor. Özellikle hibrit kullanım senaryolarına uygun algoritmalar üzerine yoğunlaşılıyor.
ASELSAN, kuantum bilgisayarlara geçiş öncesinde kuantum simülatörler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Kuantum hesaplamaların sonuçlarını klasik bilgisayarların hesaplamalarıyla karşılaştırarak doğrulama yapıyor. Ayrıca, yüksek başarımlı bilgisayar sistemleri üzerinde kuantum simülasyonları çalıştırmaya yönelik faaliyetleri devam ediyor.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com, ASELSAN
 
