Eurofighter Typhoon Anlaşması Türkiye’ye Pahalıya Mı Patladı?
Türkiye, hava gücünün idamesini sağlamak amacıyla geçtiğimiz günlerde İngiltere ile 20 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağı ve beraberindeki ekipmanların tedarikine yönelik bir sözleşme imzaladı. Tabii ki bu büyük çaplı sözleşme, imzalanmasına kadar geçen süre zarfında olduğu kadar imzalandıktan sonra da gündemde geniş yer tuttu, tutmaya da devam ediyor.
Bu süreçte özellikle tedarik edilecek uçakların sayısı, konfigürasyonu ve hangi ülkeden tedarik edilecekleri konusunda çok farklı haberler çıktı. Ancak şunu belirtmem gerekiyor: 26 Ekim 2025 tarihli ‘Türkiye’nin Typhoon tedarikinde bu hafta kritik’ başlıklı yazımız, bir gün sonra Typhoon sözleşmesi imzalandığında %100 teyit aldı. Gerek tedarik edilecek uçak sayısı gerekse konfigürasyonlar konusunda sizlere doğru bilgi aktarmayı başardık.
Tabii ki tedarik sözleşmesinin imzalanmasına müteakiben, bu sefer de bütçe üzerinde tartışmalar başladı. Bu yazımızda da yine ‘en doğru bilgiler üzerinden’ sizlere şu sorunun yanıtını vereceğiz: “Typhoon sözleşmesi Türkiye’ye pahalıya mı patladı?”
Sözleşmenin Tutarı Gerçekte Ne Kadar?
27 Ekim 2025 tarihinde imzalanan sözleşme, Türk Hava Kuvvetleri için İngiliz BAE Systems şirketinin ana yükleniciliğinde 20 adet sıfır üretim serisi Eurofighter Typhoon Tranche 4 savaş uçağı ve beraberindeki ekipmanların tedarikini kapsıyor.
İngiliz Başbakan Starmer, sözleşmenin imzalandığı gün Mürted Hava Üssü’nde bulunan 3 adet Typhoon savaş uçağının önünde basına yaptığı açıklamada, sözleşme tutarını 10.7 milyar dolar olarak açıkladı ve bunun İngiltere’de 20 bin kişiye istihdam oluşturacağını açıkladı. Başbakan Starmer’in açıklamaları, esasında biraz İngiltere iç siyasine yönelikti. Kendisinin İşçi Partisi tabanlı olduğunu hatırlamamız, Sayın Başbakanı’nın açıklamalarını biraz daha iyi anlamamıza vesile olacaktır.
Milli Savunma Bakanlığı tarafından açıklandığı üzere; sözleşmenin toplam tutarı, 5.4 milyar İngiliz Sterlini yani yaklaşık 7 milyar ABD Doları. İngiliz Başbakanı’nın zikrettiği 10.7 milyar dolar açıklaması ise bu sözleşmenin, ilerleyen dönemlerde opsiyonlar da ele alındığında İngiliz savunma sanayii ekosisteminde oluşturabileceği toplam katma değere işaret ediyor. Zaten uçak tedarik sözleşmesinin ana yüklenicisi olan İngiliz BAE Systems şirketi de sözleşme değerinin 5.4 milyar İngiliz Sterlini olduğunu açıkladı.
Typhoon uçakları Türkiye’ye pahalıya mı patladı?
Sözleşmenin değerinin 7 milyar ABD Doları olduğu konusunu netleştirdiysek asıl konumuza gelelim…
Türkiye, bu 7 milyar ABD Doları karşılığında ne alıyor? 20 adet sıfır üretim serisi ve şu anda üretimdeki en son nesil olan Tranche 4 Typhoon savaş uçağı… Aynı zamanda bu sözleşme tutarına, mühimmat paketi ve podlar da dahil. Tekrar ediyorum; 7 milyar dolarlık sözleşmeye, uçaklara ilaveten MÜHİMMAT ve PODLAR da dahil. Esasında, sistem bazında bakacak olursak tek kalemde uçtan uca bir tedarik yapıyoruz.
Ne var peki bu mühimmatlar arasında? Bir kere bizim için en kritik unsur olan METEOR RamJet İtkili Görüş Ötesi Hava Hava Füzesi, mühimmat paketinde yer alıyor. Yunanistan, Fransa’dan Rafale uçaklarıyla birlikte METEOR tedarik etmişti. Yunanistan ve diğer ülkelerin tüm muhalefetine rağmen biz de METEOR alıyoruz. Aynı zamanda Brimstone denilen 180mm çapındaki çok amaçlı hava-yer füzelerinden de tedarik ediyoruz. Bunlara ilaveten, METEOR haricindeki katı yakıtlı görüş içi ve görüş ötesi hava hava füzelerini de tedarik ediyoruz. Yine bunlara ilaveten, çok önemli bir füzeyi daha tedarik ediyoruz… Başta da belirttiğim üzere, mühimmata ilaveten bazı kritik podları da tedarik ediyoruz. Yani ediyoruz da ediyoruz… Dolu bir paket. Yani Yunanistan’ın Rafale yanında tedarik ettiği 36 adetlik Meteor Füzesi gibi cılız bir paket değil…
Özetle: 20x Eurofighter Typhoon Tranche + Kapsamlı Mühimmat Paketi + Podlar = 7 Milyar ABD Doları.
Bakınız; Eurofighter Konsorsiyumu üyesi olan İtalya, Aralık 2024’te 24 adet Typhoon uçağı tedariki için 8.1 milyar dolarlık bir sözleşme imzaladı. Ana yüklenicinin İtalyan Leonardo’nun olduğu sözleşmede, mühimmat ve pod tedariki bulunmuyor. Sadece uçak tedarikinden söz ediyoruz.
Ekim 2025’te ise bir başka konsorsiyum üyesi Almanya, 20 adet Typhoon Tranche 5 tedariki için 4.3 milyar dolarlık bir sözleşme imzaladı.
Yine konsorsiyum üyesi İspanya, Aralık 2024’te 25 adet en son nesil Typhoon uçağının tedariki için 5.2 milyar dolarlık bir sözleşme imzaladı.
Yani evet Eurofighter Typhoon kabiliyetli ve pahalı bir uçak ancak Türkiye bu uçakları, olduğundan pahalıya almadı. Hatta yer yer konsorsiyum üyelerinden daha ucuza aldığını da söylemek mümkün.
Mühimmat Entegrasyonu ve İngiltere-Türkiye Savunma Sanayii İş Birliği
İşin doğasından ötürü gri bölgede kalan bir mühimmat entegrasyonu meselesi var. Ancak şu anda tüm taraflar tarafından resmi veyahut gayriresmi olarak zikredilen unsur, Typhoon uçaklarına Türk savunma sanayii tarafından geliştirilen mühimmatın entegrasyonun da gerçekleştirileceği yönünde.
Türk Hava Kuvvetleri, tarihinde ilk kez Avrupa’dan bir uçak tedariki gerçekleştiriyor. Elbette bu tedarik, Türk Hava Kuvvetleri’nin acil ihtiyaçları odağında gerçekleştiriliyor ancak farklı amaçları ve etkileri de olacağı açık. Bunlardan ilki, Türkiye-İngiltere ve Türkiye-Avrupa savunma sanayii iş birliğinin derinleşmesi olacak.
Nitekim 6 Kasım 2025 tarihinde TUSAŞ ile İngiliz BAE Systems şirketi -ki Typhoon tedarikimizde ana yüklenici olan şirket bu- insansız hava araçlarında iş birliğine yönelik bir mutabakat zaptı imzaladı. Bu mutabakat zaptını, Typhoon tedarikinden ayrı düşünmek doğru olmayacaktır. 5 yıldır İngiltere’den üst düzey askeri ve bürokrat yetkililer, TUSAŞ’ı ziyaret ediyor. KAAN’da iş birliği yapılıyor. İmzalanacak olsa daha önceden de imzalanırdı herhalde…
Diğer bir iş birliği konusu, Türk savunma sanayii tarafından geliştirilen mühimmatın Typhoon’a entegrasyonu aynı zamanda Avrupa özelinde Türk güdümlü bombalarının ve füzelerinin yolunu açabilir. Bu da oldukça kritik bir konu.
İşin savunma sanayii diplomasisi açısından da bir tarafı var… ABD, F-35 ve F-16 konusunda takındığı tavırda acaba Typhoon tedariki sonrası bir değişim gösterecek mi? Hükümet bir açılsın da göreceğiz…
Kaynak: SavunmaSanayiST.com
 
