Japonya’nın Kairos roketi kalkıştan saniyeler sonra patladı

Japonya’nın Space One firması tarafından üretilen katı yakıtlı roketi Kairos, yörüngeye uydu yerleştiren ilk Japon şirketi olmaya çalışırken, fırlatılışından sadece birkaç saniye sonra patladı. Roketin parçaları fırlatma rampasının yakınındaki yere düştü. Herhangi bir yaralanma bildirilmedi ve fırlatma rampasının hasar görmediği görüldü.

Üç adet katı yakıtlı alt kademe ve bir adet sıvı yakıtlı üst kademe kullanan roketin patlamasına neyin sebep olduğu henüz paylaşılmadı. Şirket tarafından yapılan kısa açıklamada roketin uçuş sonlandırma sisteminin tetiklendiği ileri sürüldü ancak bunun da nedeni açıklanmadı.

Şirket başkanı Masakazu Toyoda, “Roket, görevine ulaşmanın zor olacağına karar verdikten sonra uçuşu sonlandırdı” ifadelerini kullanırken ilk aşamadaki motorun ateşlenmesinden sonra kendi kendini yok etmeyi neyin tetiklediğini veya şirketin bir sonraki Kairos’u ne zaman fırlatacağını belirtmedi, yalnızca patlamayla ilgili bir soruşturma yürütüleceği belirtildi.

Başlangıçta 9 Mart için planlanan fırlatma, geri sayımın son saniyelerinde ve yine 16 dakikalık fırlatma penceresinin sonunda iptal edildi. Space One daha sonra, açık denizdeki kısıtlı sularda bulunan bir geminin gecikmeye neden olduğunu söyledi.

Kairos, güneşle senkronize yörüngelere 150 kilogram, 33 derece eğimli yörüngelere ise 250 kilogram yük taşıma kapasitesiyle küçük uydu pazarına hizmet vermek üzere geliştirildi. Bu fırlatma, Japon Ordusu için deneysel bir uydu taşıyordu.

Japonya, ABD ile ortaklık kurarak teknolojik ve askeri rakipleri Çin ve Rusya’ya karşı yerli havacılık endüstrisini yeniden canlandırmaya çalışıyor. Geçtiğimiz ay, devlet destekli Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) yer gözlem uydularını taşıyan H3’ü başarıyla fırlattı. JAXA bu yıl Ay’a inişini tamamladı ve H3’ün 2030 yılına kadar uzaya yaklaşık 20 uydu ve sonda taşıması planlanıyor.
Ancak bundan önce JAXA bir dizi aksilikle karşı karşıya kalmıştı. H3’ün ilk uçuşu geçen yıl başarısız oldu ve daha küçük bir roket olan Epsilon’un 2022’deki bir başka uçuşu da başarısız olmuştu. Temmuz 2023’te, Epsilon için geliştirilmiş bir motor JAXA’nın test sahasında patlamıştı.

Japonya savunma bakanlığı Cuma günü yaptığı açıklamada, yakıt tasarruflu metan motorları deneyerek roketlerinin yükünü artırmak için Space One ile bir anlaşma yaptığını ifade etti.

Space One Hakkında

Space One, 2018 yılında kuruldu ve aralarında Canon Electronics, IHI Aerospace ve Japonya Kalkınma Bankası’nın da bulunduğu hissedarlara sahiptir. Şirket, bu hissedarların Canon’un seri elektronik üretimindeki uzmanlığı ve IHI Aerospace’in roket geliştirmedeki geçmişi gibi belirli güçlü yönleri beraberinde getirdiğini söyledi.

Kairos, Japonya’nın yalnızca özel destekle ve Japon uzay ajansı JAXA’nın desteği olmadan geliştirilen ilk yörüngesel fırlatma aracı olarak ilan edildi. Space One’ın hedefi, roketin üretimini yılda 20’ye kadar fırlatmayı destekleyecek şekilde artırmak, ancak aracın müşterileri hakkında detay açıklanmadı.

Japonya, uzay yarışında nispeten küçük bir oyuncu olmasına rağmen, ülkenin roket geliştiricileri, hükümetten ve küresel müşterilerden gelen uydu fırlatmalarına yönelik artan talebi karşılamak için daha ucuz araçlar üretmeye çalışıyor.
Çarşamba günkü başarısız fırlatmanın ardından Canon Electronics’in hisseleri %13’e kadar düşerken, IHI hisseleri %2’ye kadar düştü. Toyoda, Space One’ın yerli ve uluslararası müşterilere “uzay kurye hizmetleri” sunmayı ve 2020’lerin sonuna kadar yılda 20 roket fırlatmayı hedeflediğini söyledi. Şirket, Kairos’un açılış fırlatmasını dört kez ertelemesine rağmen, yurtdışındaki bir müşteri de dahil olmak üzere planlanan ikinci ve üçüncü fırlatma siparişlerinin karşılandığını söyledi.