Milyonlar harcandı, göçmenler ortada kaldı: Geriye travma ve borç kaldı
Afrikalı göçmenler, Birleşmiş Milletlere bağlı Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) kendilerini travma, borç ve toplumsal damgalanmayla yalnız bıraktığını belirtiyor.
Temmuz ayında Gine’ye dönen uçağa binen 24 yaşındaki Oumar Bella Diallo, Avrupa’ya uzanan zorlu yolculuğunun sona erdiğini düşünüyordu. Yaklaşık bir yıl süren bu yolculukta Mali, Cezayir ve Nijer’den geçen Diallo, polis şiddetine, dolandırıcılığa ve çölde yaşanan ölümlere tanık olduktan sonra Avrupa’ya ulaşma çabasından vazgeçmişti.
IOM’un yürüttüğü ve büyük ölçüde Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse edilen programa katılan on binlerce göçmenden biriydi. Söz konusu program, düzensiz göçü caydırmak amacıyla göçmenlerin dönüş uçak biletlerini karşılıyor ve vardıkları ülkede destek sözü veriyor. Ancak Associated Press (AP) haber ajansının aktardığına göre pek çok göçmen, bu sözlerin tutulmadığını söylüyor.
“BİZİ ARAMAYIN, BİZ SİZİ ARAYACAĞIZ”
AP ajansı, Gambiya ve Gine’de ülkelerine geri dönen yedi göçmenle görüştü ve IOM tarafından aylarca görmezden gelindiklerini söyleyen 50’den fazla kişinin bulunduğu bir WhatsApp grubunu inceledi.
Diallo, IOM’ye küçük bir iş kurmak istediğini söylediğini ancak bugüne kadar kendisine yalnızca bir danışmanın telefon numarasının verildiğini ve muhasebe ile yönetim üzerine kısa bir oryantasyon eğitimi aldığını belirtti. Diallo, “Daha dün aradım. Bize her seferinde, ‘Bizi aramayın, biz sizi arayacağız’ diyorlar. Hep aynı şey” diye konuştu.
Ayağındaki yaralanma için de tıbbi yardım istediğini ancak kendisine yardımın mümkün olmadığı yanıtının verildiğini anlattı. Bekâr bir annenin en büyük çocuğu olan Diallo, ailesini geçindirme sorumluluğu taşıdığını vurgulayarak, “Para az da olsa, sen hâlâ ailenin reisisin” diye ekledi.
MİLYONLAR HARCANDI
IOM’nin gönüllü geri dönüş ve yeniden entegrasyon programı 2016’da başladı ve neredeyse bütünüyle AB tarafından finanse ediliyor.
Kurumun verilerine göre, 2022 ile bu yıl arasında Kuzey Afrika ve Nijer’den 100 binden fazla göçmen ülkelerine geri gönderildi. 380 milyon dolarlık bütçenin yüzde 58’i dönüş sonrası yardımlara ayrılmış durumda.
IOM Batı Afrika Bölge Bürosundan François Xavier Ada, AP’ye yaptığı açıklamada 90 binden fazla kişinin yeniden entegrasyon planına başladığını ve 60 bininin bunu tamamladığını belirtti. Bu planlar, bireysel ihtiyaçlara göre konut, sağlık hizmeti, iş hibesi veya mesleki eğitim gibi destekleri kapsayabiliyor. Bununla birlikte AP’ye konuşan göçmenler, bu yardımlardan hiçbirini almadıklarını söyledi.
“SAĞLIK DESTEĞİ DE GARANTİ DEĞİL”
Ada, bekletilen kişilerin varlığından kaygı duyduklarını ifade ederek bu vakaları inceleyeceklerini, gecikmelerin ise iş yükü fazlalığı ya da eksik evraklardan kaynaklanabileceğini dile getirdi. Ayrıca Ada, sağlık desteğinin de garanti edilmediğini sözlerine ekledi.
Diğer taraftan Avrupa Sayıştayı’nın yaptığı denetim, programın 2016-2021 dönemindeki ilk aşamasında sürdürülebilir entegrasyon sonuçlarının kanıtlanamadığını ve harcamaların etkinliğini gösterecek yeterli denetim yapılmadığını ortaya koydu. Brüksel merkezli Mülteciler ve Sürgünler Avrupa Konseyinden (ECRE) Josephine Liebl, AB’nin “geri dönüş takıntılı” bir siyaset izlediğini, fonların nasıl kullanıldığına dair ise şeffaflık bulunmadığını söyledi.
Gambiyalı gazeteci Moustapha Darboe, 50’den fazla göçmenle yaptığı mülakatlarda pek çok kişinin yaklaşık bir yıl boyunca yardım beklediğini ve sonunda yetenekleriyle ilgisiz destekler aldığını belirtti. Darboe, “IOM, bağışçılara bağlı bir kurum. Öncelikleri bu insanlara yardım etmek değil, formlarını doldurmak” diye ekledi.
